Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Zamościu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Zamościu II Wydział Karny w składzie :

Przewodniczący: SSO Przemysław Szyszka

Sędziowie: SO Beata Krzysztofiak

SO Urszula Zwolak (spr.)

Protokolant: st.sekr.sąd. Krystyna Duras

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Krzysztofa Borka

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2013 roku

sprawy W. H.

oskarżonej z art.177§1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Lubelskim

z dnia 20 września 2013 r. sygn. akt II K 1481/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art.42§1 kk orzeka wobec oskarżonej środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 (jednego) roku ;

II.  w pozostałym zakresie utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

III.  zwalnia oskarżoną od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a wydatkami tego postępowania obciąża Skarb Państwa.

/-/ Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt IIKa 923/13

UZASADNIENIE

Uzasadnienie faktyczne:

Prokurator Rejonowy w Tomaszowie Lubelskim oskarżył W. H. o to, że:

w dniu 15 października 2012 roku około godz. 15 ¹⁵ na ulicy (...) w T., województwa (...), nieumyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym m-ki S. (...) o nr rej. (...) nie zachowując należytej ostrożności potrąciła prawidłowo przechodząca przez przejście dla pieszych A. J. na skutek czego pokrzywdzona doznała obrażeń ciała w postaci złamania podstawy czaszki (łuska kości skroniowej, wyrostek sutkowaty i panewki stawu skroniowo-żuchwowego prawe i kości potylicza po stronie prawej) ze stłuczeniem mózgu, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządów ciała i rozstrój zdrowia na okres powyżej 7 dni

tj. o czyn z art. 177 § 1 k.k..

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Lubelskim wyrokiem z dnia 20 września 2013 roku wydanym w sprawie IIK 1481/12 uznał oskarżoną W. H. za winną, tego, że:

w dniu 15 października 2012 roku w T., województwa (...) kierując samochodem osobowym marki S. (...) numer rejestracyjny (...) naruszyła umyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że nie zachowała należytej ostrożności przy wjeżdżaniu na oznakowane przejście dla pieszych i nie ustąpiła pierwszeństwa znajdującej się na przejściu dla pieszych A. J., w wyniku czego nieumyślnie spowodowała wypadek drogowy w skutek, którego doprowadziła do potrącenia poruszającej się prawidłowo pieszej A. J., która doznała stłuczenia głowy i podudzia prawego, złamania kości czaszki, wylewów krwawych śródczaszkowych, stłuczenia i obrzęku mózgu powikłane zaburzeniami węchu i osłabieniem słuchu uchem prawym, uszkodzenia kręgosłupa szyjnego, które to obrażenia skutkowały naruszeniem czynności narządu ruchu i rozstrojem zdrowia na okres powyżej 7 dni, to jest popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 1 k.k. i za to:

na podstawie art. 177 § 1 k.k. wymierzył oskarżonej karę 8 miesięcy pozbawienia wolności;

na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 2 lat tytułem próby;

na podstawie art. 71 § 1 k.k. orzekł od oskarżonej W. H. karę grzywny w wysokości 200 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej dziennej stawki na kwotę 10 złotych;

na podstawie art. 46 § 1 k.k. zasądził od W. H. na rzecz A. J. kwotę 5.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;

na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od W. H. na rzecz oskarżyciela posiłkowego A. J. kwotę 1230 złotych tytułem wydatków poniesionych w sprawie związanych z ustanowieniem pełnomocnika;

na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 380 złotych tytułem opłaty oraz obciążył ją wydatkami w kwocie 595,50 złotych.

Apelację od tego wyroku wywiódł Prokurator Rejonowy w Tomaszowie Lubelskim. Na podstawie art. 425 k.p.k., art. 427 § 1 k.p.k. in principio i art. 444 k.p.k. zaskarżył wyrok w całości w części dotyczącej orzeczenia o winie oraz o środku karnym na niekorzyść oskarżonej W. H.. Na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 3 i 4 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1). błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na treść tego orzeczenia, polegający na ustaleniu, iż W. H. umyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że nie zachowała należytej ostrożności przy wjeżdżaniu na oznakowane przejście dla pieszych i nie ustąpiła pierwszeństwa znajdującej się na przejściu dla pieszych pokrzywdzonej i spowodowała nieumyślnie wypadek drogowy, podczas gdy niezachowanie należytej ostrożności, a w jego wyniku nie ustąpienie pierwszeństwa pieszej na przejściu, skutkuje nieumyślnym naruszeniem zasad bezpieczeństwa w ruchu;

2). niesłuszne niezastosowanie wobec oskarżonej W. H. środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres roku, podczas gdy z uwagi na okoliczności zdarzenia, a zwłaszcza fakt, iż wypadek drogowy, który spowodowała oskarżona polegał na potrąceniu osoby pieszej i to na przejściu dla pieszych a także spowodowaniu u pokrzywdzonej poważnych obrażeń ciała, zasadnym było orzeczenie tegoż środka karnego.

Podnosząc te zarzuty skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Prokurator Prokuratury Okręgowej w Zamościu obecny na rozprawie apelacyjnej oświadczył, iż popiera apelację jedynie w jej 2 punkcie, zmodyfikował również wniosek apelacyjny, postulując dokonanie zmiany w treści zaskarżonego wyroku i orzeczenie wobec oskarżonej środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 1 roku.

Uzasadnienie prawne:

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna w popieranym przez prokuratora punkcie 2, zaś zarzut podniesiony w punkcie 1 apelacji zasadnym nie jest. Chybiony i nie adekwatny do zakresu zarzutów wydaje się wniosek apelacyjny zawarty w treści apelacji wniesionej na piśmie, szczególnie w świetle oświadczenia prokuratora złożonego na rozprawie.

Mimo, że prokurator na rozprawie apelacyjnej nie popierał apelacji w zakresie jej 1. punktu, to Sąd odniesie się do obu stawianych w apelacji zarzutów, bowiem oświadczenie prokuratora, w pryzmacie przepisu art. 431 § 1 k.p.k. nie może zostać uznane za częściowe cofnięcie apelacji w tym zakresie. Przepis art. 431 § 1 k.p.k. nie stoi na przeszkodzie możliwości cofnięcia częściowo środka odwoławczego (vide: Kodeks postępowania karnego. Komentarz pod redakcją J. Grajewskiego, LEX 2013 – komentarz aktualizowany), jednak dla ograniczenia zakresu rozpoznania środka odwoławczego wymaga jego cofnięcia w określonej części lub w całości. Zdaniem Sądu Okręgowego oświadczenie prokuratora, iż popiera apelację jedynie w jednej części nie jest jednoznaczne z jej częściowym w pozostałym zakresie cofnięciem. Takie oświadczenie nie skutkowało też podjęciem procesowej decyzji na rozprawie zgodnie z brzmieniem art. 432 k.p.k.. W tej sytuacji Sąd rozpoznał pisemną apelację prokuratora w całości, czemu daje wyraz w niniejszym uzasadnieniu.

Apelacja prokuratora jest zasadna w punkcie 2, bowiem materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, ustalenie, że oskarżona naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym umyślnie poprzez nieustąpienie pierwszeństwa pieszej będącej na przejściu dla pieszych i spowodowała jej rozległe obrażenia znacznie trwale obniżające komfort życia i funkcjonowania (osłabienie słyszenia jednym uchem, zawroty i bóle głowy, zaburzenia węchu) wskazują, że orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 1 roku i wyeliminowanie oskarżonej na ten czas z ruchu drogowego jest zasadne i konieczne. Oskarżona w swoich wyjaśnieniach stwierdziła, że nie zauważyła pokrzywdzonej, tymczasem z zapisu monitoringu jednoznacznie wynika, że piesza – pokrzywdzona A. J., zanim została potrącona przez samochód oskarżonej, pokonała znaczną część jedni poruszając się w wyznaczonym do tego i prawidłowo oznakowanym miejscu, nie była niczym zasłonięta, gdyż w tym czasie jezdnią nie jechały w żadną stronę inne pojazdy. Taki sposób prowadzenia pojazdu przez oskarżoną wskazuje, że stanowi ona potencjalne zagrożenie na jezdni dla innych użytkowników i winna być z ruchu drogowego jako kierowca wyeliminowana przynajmniej w określonym czasie. Uznając powyższe ustalenia i wywody za wystarczające uzasadnienie orzeczenia o środku karnym wobec oskarżonej, Sąd Okręgowy orzekł wobec niej zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 roku. Sąd Okręgowy podziela bowiem argumentację zawartą w poniższym judykacie:

Przesłanką orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów wobec sprawcy przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji nie jest samo naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu, gdyż zaistnienie okoliczności należących do znamion przestępstwa nie może być wystarczającą podstawą orzeczenia środka karnego. To z zachowania sprawcy powinien wynikać wniosek, że lekceważy on zasady ostrożności i bezpieczeństwo innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 26 lipca 2012 r., IIAKa 250/12, opubl. LEX nr 1217688).

Ponieważ apelacja prokuratora została złożona na niekorzyść oskarżonej, a w jej treści nie zawarto wniosku o orzeczenie obowiązku zwrotu prawa jazdy właściwemu organowi (art. 43 § 3 k.k.), Sąd Okręgowy takiego obowiązku nie orzekł, uznając, iż orzeczenie takie nie mieści się w granicach zaskarżenia, a środek ten zostanie wykonany bez przeszkód na podstawie art. 182 § 2 k.k.w..

Natomiast Sąd nie podzielił zarzutu 1. apelacji prokuratora.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że oskarżona W. H. naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym umyślnie, prawidłowo też Sąd wskazał okoliczności zaistnienia wypadku i sposób zachowania się oskarżonej, warunkujące ustalenie umyślności naruszenia zasad bezpieczeństwa w tym ruchu. Ustalenie to jest prawidłowe gdyż, do oceny, czy zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym zostały naruszone umyślnie, czy też nieumyślnie należy stosować reguły interpretacyjne ujęte w art. 9 § 1 i 2 k.k., ponieważ żaden inny przepis kodeksu karnego takich reguł na potrzeby analizy znamion czynu z art. 177 k.k. nie ustanawia. Należy zatem przy ocenie umyślności lub nieumyślności naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym ustalić, czy sprawca działał z zamiarem bezpośrednim czy też z ewentualnym – umyślność, czy jedynie jego działanie było wynikiem niezachowania wymaganej ostrożności – nieumyślność. Należy zatem wyeksponować, czy uczestnik ruchu drogowego działając umyślnie chciał te zasady naruszyć (np. znacznie przekraczając dozwoloną prędkość), czy tylko się na to godził (np. przejeżdża skrzyżowanie nie zwracając uwagi na zasady pierwszeństwa), ewentualnie nie zachował należytej ostrożności (np. jadąc po śliskiej nawierzchni jedni) co skutkuje nieumyślnym naruszeniem zasad bezpieczeństwa. Oczywistym jest, że zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym można popełnić poprzez działanie (np. naciskanie pedału gazu) lub zaniechanie (np. nie hamując). Nawet jeżeli zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, skutkujące spowodowaniem wypadku drogowego, zostały naruszone umyślnie, nie może mieć to przełożenia na nieumyślność spowodowania obrażeń u pokrzywdzonych, gdyby bowiem przyjąć, że sprawca działał umyślnie również w zakresie spowodowania obrażeń u pokrzywdzonych, jego czyn nie mógłby być kwalifikowany z art. 177 k.k. lecz odpowiednio z rozdziału o przestępstwach przeciwko życiu lub zdrowiu, a pojazd były jedynie narzędziem do popełnienie takiego czynu.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy Sąd Rejonowy wskazał, że zachowanie oskarżonej było jednocześnie naruszeniem zasad ostrożności, ale też umyślnym naruszeniem zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, poprzez nie ustąpienie pierwszeństwa znajdującej się na przejściu dla pieszych pokrzywdzonej, mimo istnienia takiego obowiązku. Takie zachowanie oskarżonej wynikało z zaniechania prawidłowej obserwacji tego co dzieje się na jezdni (wyjaśnienia oskarżonej: nie widziałam pieszej), albo, co jest jedynie ustaleniem hipotetycznym w świetle wyjaśnień oskarżonej, iż bezpodstawnie przypuszczała, że potrącenia pieszej uniknie. Obie przedstawione oceny zachowania oskarżonej wskazują jednoznacznie, że oskarżona naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym umyślnie z zamiarem ewentualnym. Wobec czego apelacja prokuratora w punkcie 1 jest niezasadna, gdyż prokurator błędnie wyinterpretował z opisu czynu, iż Sąd przyjął nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w sytuacji gdy ustalenie, że kierujący nie ustąpił pierwszeństwa powinno być interpretowane zawsze jako znamię umyślności działania. Powyższe powody zdecydowały o uznaniu apelacji prokuratora w punkcie 1. za chybioną.

Analiza sposobu procedowania, treści wyroku i jego pisemnego uzasadnienia w świetle treści art. 439 k.p.k. i art. 440 k.p.k. nie doprowadziły do konieczności dalszych korekt odwoławczych treści zaskarżonego wyroku, wobec czego wyrok z pozostałej części został utrzymany w mocy.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. stosując zasady słuszności, Sąd Okręgowy zwolnił oskarżoną od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, przyjmując, że oskarżona nie wywołała postępowania odwoławczego, apelacja prokuratora była w części niezasadna, zaś oskarżona pozostaje w obowiązku zapłacenia znacznych obciążeń finansowych nałożonych na nią wyrokiem Sądu Rejonowego.

Na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. wydatkami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa.

/-/ Na oryginale właściwe podpisy.